نام: محمود فرشچیان
زاده: ۴ بهمن، ۱۳۰۸ – اصفهان
ملیت: ایرانی
شناخته‌شده برای: نگارگری
سبک: مینیاتور
محمود فرشچيان به سال 1308 شمسي در اصفهان، پايتخت هنر ايران، ديده به جهان گشود. پدرش، حاج غلامرضا فرشچيان، از تجار فرش بود و در كار هنر قالي بافي دست داشت. اين زمينه ي مساعد براي پرورش ذوق و شوق او در راه آشنايي با هنر مؤثر افتاد. از سال هاي پيش از مدرسه از روي نقش هاي قالي طرح مي زد، تا به تدريج دستش در كار نقش پردازي روان گرديد. فرشچيان در طي تحصيلات مقدماتي در محضر استاد ميرزا آقا امامي اصفهاني، هنرمند چيره دست و پرآوازه ي ديار اصفهان، به آموختن نقاشي دل بستگي تمام پيدا كرد و دل در گرو نقش هاي زيبا بست. او از كار هنر احساس رضايت و شادماني داشت. فرشچيان در كارگاه استاد امامي آموخت كه در كار هنر بايد عاشق بود و سخت كوش وگرنه راه به جايي نخواهد برد. چنان كه ((عاشقي شيوه ي رندان بلاكش باشد)).
فرشچيان، در ادامه ي راه، از كلاس هفتم دبيرستان (14 سالگي) قدم به هنرستان هنرهاي زيباي اصفهان گذاشت و چهار سال در آن جايگاه عاشقي، زير نظر استاد عيسي بهادري، استاد نابغه و توانمند نقش قالي، مينياتور، نقاشي رنگ روغن، به فراگيري اصول و مباني طراحي نقوش سنتي (نقشه ي قالي، تذهيب، مينياتور) پرداخت. بدون شك نقش استاد عيسي بهادري در پرورش و خلاقيت هاي محمود فرشچيان نقشي فوق العاده ارزشمند بود. زيرا فرشچيان، با اعتقاد كامل به مهارت و توانايي هاي عيسي بهادري، از سمت شاگردي محضر استادش عاشقانه بهره مي گرفت و نقش مي زد، به نحوي كه تلاش بي وقفه و تمرين هاي شبانه روزي فرشچيان سبب شگفتي و تعجب همگان، به خصوص خانواده شده بود.
اين تلاش سرانجام قلب و روحش را سرشار از نقش ها و رنگ هاي زيبا ساخت. از آن جا كه هنر و ادبيات ايران زمين از ديرباز همگامي و هم دلي خود را در ثبت ارزش هاي فرهنگي جلوه گر ساخته بود، فرشچيان با دلبستگي، به مطالعه ي ادبيات و شعر عرفاني همت گماشت تا بدان جا كه خود نيز گاه شعر مي سرود. بازتاب آشنايي ادبيات عرفاني در آثار استاد فرشچيان بعد ها موجد يكي از ويژگي هاي تحسين برانگيز نقاشي او گرديد.
استاد در بيان احساس و تجسم شعر گونه ي عواطف، به شيوه اي كاملا جديد، موفق به هماهنگي و همگامي ميان مضمون و محتوا و شكل و فرم نقاشي هايش گرديد و اين، مشخصه ي اصلي كار او در نقاشي شد.
فرشچيان در جواني بسيار پرتلاش و خستگي ناپذير به كار و طراحي نقوش مختلف مي پرداخت. او در مطالعه ي آثار تاريخي شهر اصفهان (چهل ستون، عالي قاپو، مسجد شيخ لطف الله،… و طرح هاي اسليمي و ختايي كاشي كاري هاي بي نظير آن آثار سر از پا نمي شناخت و چون محققي موشكافانه اين نقش ها را مطالعه مي كرد. فرشچيان حتي در دوره ي سربازي نيز دست از قلم و رنگ برنداشت و آثاري ديدني آفريد كه بسيار مورد تشويق مقامات قرار گرفت. تابلو صوفيان رقص كنان ساغر شكرانه زدند از جمله ي آن آثار است.
فرشچيان در سال1332 تصميم گرفت براي ديدن آثار هنري هنرمندان معروف جهان سيري در موزه هاي دنيا كند. اين سفر دو سال به طول انجاميد و بر دانش و تجربيات هنري استاد افزود و ذستاوردي جهاني از هنر اندوخت. از آنجا كه ((هنرهاي زيبا)) در جست و جوي هنرمندان خوش ذوق و اصيل براي آموزش هنر بود، فرشچيان در سال 1338 در هنرستان هاي وابسته به آن در تهران به تعليم هنرجويان مشغول شد.
بدون ترديد استاد محمود فرشچيان يكي از پديده هاي هنر نگارگري در عصر حاضر است. او در طراحي و شناخت و به كارگيري رنگ ها فوق العاده قدرتمند و قوي است. اين قدرت قلم و صلابت و استواري خطوط قلم گيري است كه از او هنرمندي پرآوازه و مشهور ساخته است. از نظر محتوا و مضمون، آثار فرشچيان عمدتا با الهام از ادبيات عرفاني و باورهاي مذهبي ساخته و پرداخته شده اند. از حيث تكنيك و فرم نوآوري و ابتكار، آثار استاد فرشچيان بسيار دلنشين و مناسب ارزيابي شده است، زيرا كه بنيان آن بر اصول و مباني نقاشي اصيل ايراني پايه ريزي شده است. فرشچيان با حفظ تمامي ويژگي هاي ارزشمند نگارگري ايراني است كه به نوآوري مي پردازد. به همين دليل است كه موفق در هنر مي نمايد.
حاصل كار بي وقفه ي استاد آثار نقاشي بسيار زيادي است كه در كتاب هاي هنري او به چاپ رسيده است.
سخن آخر اين كه امروز استاد فرشچيان از پس نزديك به پنجاه سال كسب هنر و مهارت در كار نقاشي و خلق نقش هاي دلنشين و چشم نواز، هنرمندي است كه به جرات مي توان او را صاحب سبك جديد در نقاشي ايراني (مينياتور) دانست و دل خوش داشت به آينده ي هنري جواناني كه مشتاقانه تحت تاثير قلم روان و سيال و رنگ هاي نوازش گر او آرزوي شاگردي استاد و بهره گرفتن از درياي تجارب او را دارند. بيش از سه دهه است كه شاهكارهاي ارزنده ي استاد در نمايشگاه هاي صاحب نام ايران و جهان مورد ارزيابي هنري و نقد و بررسي صاحب نظران قرار مي گيرد و همگان سر تسليم در برابر شكوه و عظمت اين هنرمند و استاد كم نظير اصفهاني فرود مي آورند.
آثار
برخی از آثار استاد به شرح زیر می‌باشند:
«ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا
«پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همهٔ مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغول‌اند.
«عصر عاشورا»: استاد در مورد نحوه طراحی این اثر جاویدان میگوید:
«سه سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی. و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری».
طراحی ضریح امام رضا
آخرین تابلوی او «کوثر» به نام خانم فاطمه زهرا (س) می‌باشد.
منتخبی از جوایز
۱۳۷۹: انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
۱۳۷۲: نشان درجه یک هنر
۱۳۶۴: تندیس طلایی اسکار ایتالیا
۱۳۶۳: نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
۱۳۶۳: تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
۱۳۶۲: دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
۱۳۶۱: دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
۱۳۶۰: مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
۱۳۵۲: جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
۱۳۳۷: مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک
۱۳۳۱: مدال طلای هنر نظامی، ایران
برخی از تابلوهای استاد:
