جام زندگی ایران
جام زندگی، یکی از ارزنده ترین ظروف باستانی ایرانی است، که چند سال پیش اتفاقی در ارجان بهبان کشف شد. یک بشقاب مفرغی است، که پنج ردیف نقش مربوط به آداب و رسوم زندگی آنزمان دارد، بهمین جهت بنام جام زندگی معروف شد. در این نقشها بخشی از تاریخ فراموش شده ایلام نقش بسته شده است.
نوار اول ــ مجلس ضیافت فرمانروای ایلامی است، شاه در جلوی آلاچیق سلطنتی بر تخت نشسته، و دو زن از محارم در پشت سر شاه و دو دیگری داخل چادر هستند، شخصی که مقابل شاه بدون لباس تشریفاتی ایستاده احتمالاً پیام مهمی دارد. در این مجلس ضیافت شاهانه جمعاً ۱۴ نفر حضور دارند، دو زن سرگرم فراهم کردن نوشابه گورا برای شرکت کنندگان هستند، زنی تنگی در دست و کوزه ای بکمر بسته، و زن دیگر مأمور دفع حشرات است، دو رشته کوه پر درخت این صحنه را از صحنه بعدی جدا کرده است. در صفحه بعد هشت نفر پیاده و دو نفر با ارابه بسوی چادر سلطنتی می روند، همه آنها شکارچیانی هستند که شکار های خود را بعنوان تحفه نزد شاه می برند.
نوار دوم ــ می توان آنرا به صحنه نبرد و رزم تعبیر کرد، شاه باشنیدن پیام بسرعت خود را به اسکله می رساند، تا بکمک قایقرانان سلطنتی بمقر حکومتی داخل دژ برود. نقوش حکایت می کنند که با حرکت شاه تنی چند از شورشیان اسیر، و تعدادی نیز بداخل نخلستانها می گریزند، که کشاورزان مشغول کار و خرما چینی و مردم سرگرم ماهیگیری هستند.
نوار سوم ــ مربوط به تقدیم هدایا و آوردن حیوانات مختلف شکار شده، نزد شاه بعنوان پیش کش پیروزی است، همچنین سرکرده یاغیان را به حضور شاه آورده اند. ولیعهد و جانشین شاه پرچم بدست پشت سر او ایستاده است، شخصی هدیه آورندگان به حضور شاه را هدایت می کند. هدایا عبارتند از: اسب، شیر، آهو، عقاب، شتر مرغ، دو خمره بزرگ نوشیدنی، و….
نوار چهارم ــ صحنه یک جشن خصوصی است، شاه ایلامی باز هم نشسته بر تخت جشن خود را نظاره گر است، عده ای سرگرم عملیات ورزشی هستند، نوازندگانی با، نی و چنگ و نوعی ساز بادی و دف، در جشن شرکت دارند، آشپز خانه شاهی نیز برای شرکت کنندگان غذا تدارک می بیند.
نوار پنجم ــ شش گاو و شش شیر بتناوب در پی یکدیگر دوانند، در مرکز ظرف نقش نماد معروف گل ۱۶ پر وجود دارد، که در نقوش هخامنشی فراوان دیده می شود.
* اینهمه نقش هنرمندانه زیبا، در ظرفی به ضخامت چند میلیمتر، باعث شده که آنرا جام زندگی بنامند.