شجره نامه براکت
وقتی تمایل افراد برای انجام ارتودنسی از سنین کودکی به بزرگسالی ادامه پیدا کرد، استفاده از این وسایل بیشتر رایج شد. به دلیل نصب این براکت ها، سیم های آنها و طول درمان، بزرگ تر ها و بالغان برای رفع مشکل و درمان ارتودنسی مراجعه نمی کردند ولی با پیشرفت های حاصله و توجه جامعه به امر زیبایی دندان و مرتب بودن آنها به موضوع ارزش بیشتری داده شد، بنابراین مراجعه برای ارتودنسی از سنین پایین به بزرگسالی رسید و تعداد مراجعه بیشتر شد. همچنین با خود نیاز های دیگری آورد و باعث شد که به سمتی برویم که ارتودنسی و براکت ها دیده نشود. این سبب ابداع براکت های رنگ دندان شد.
خوبی ها و بدی های براکت ها
براکت های پلاستیکی و کامپوزیتی خیلی راحت تغییر شکل می دهند اما وقتی لازم است اینها محکم باشند و تغییر شکل ندهند، باید فکر دیگری کرد. براکت های کامپوزیتی به راحتی تغییر شکل می دهند. این عیب در مقابل انواع سرامیکی مطرح می شود. از طرفی بعد از مدتی این براکت ها رنگ می گیرند، در حالی که براکت های سرامیکی رنگ نمی گیرند. ولی عیبی که براکت های سرامیکی نسبت به دو نوع دیگر دارد، گران بودن آنها است. از طرفی چون سرامیک حالت شکنندگی دارد، نمی تواند برخی نیروها را تحمل کند و خرد می شود. اما وقتی نیروی زیادی به براکت های کامپوزیتی و پلاستیکی وارد می شود، تغییر شکل می دهند و خرد نمی شوند. عیب دیگر در حرکات و جابه جایی است. در نقاط بسیار ریز بحث اصطکاک مطرح می شود. اصطکاک سیم ها با سرامیک هم نسبت به حالت های دیگر بیشتر است. برای کاهش این اصطکاک، در شیارهای موجود در براکت لایه فلزی عبور داده می شود که از این اصطکاک جلوگیری شود ولی برای رفع خاصیت شکنندگی آن هنوز اقدامی انجام نشده است.
فلزی یا سرامیکی؟ مساله این است!
بهترین نوع براکت دندانی، سرامیکی است. براکت های فلزی نسب به نوع بی رنگ و سرامیکی درشت تر و ضخیم تر و حجیم تر هستند. اما براکت های فلزی خیلی راحت نیرو را تحمل می کنند و این به دلیل خاصیت فلزی بودن و چکش خواری آنها است.اما سرامیکی ها قدرت تحمل زیادی نداشته و می شکنند. هزینه های سرامیکی هم نسبت به فلزی بیشتر است. از طرفی براکت های فلزی دیده می شوند اما براکت های سرامیکی کمتر دیده می شوند و از نظر زیبایی بهترند، مخصوصا اگر روکش های بدون رنگ برای نصب شان استفاده شود. روکش هایی که روی دندان می افتد چند روزی پس از قرار دادن آنها و به دلیل مواد غذایی زرد رنگ می شود ولی در هر صورت براکت های سرامیکی دید کمتری دارند.
در انتخاب براکت ها دقت کنید
نکته ای که باید توجه شود این است که براکت های سرامیکی از جنس مینای دندان سخت است و در تماس با مینای دندان آن چیزی که از بین می رود یا ساییده می شود براکت سرامیکی نیست و مینای دندان است. ولی فلزات نسبت به مینای دندان سختی کمتری دارند. در تماس فلز با مینای دندان این براکت است که از بین می رود. وقتی دندان ها روی هم قرار می گیرند معمولا دندان های بالا روی فک پایین را می پوشانند. به این ترتیب دندان های بالا در تماس با براکت های دندان های پایین قرار می گیرند. حالا اگر براکت های فک پایین از نوع سرامیکی باشند دندان های فک بالا آسیب می بینند، یعنی دندانی که با براکت در تماس قرار گیرد، ممکن است تحت اصطکاک کمی آسیب ببیند. اگر مراجع ما خیلی اصرار نداشته باشد توصیه می کنیم که براکت سرامیکی برای دندان پایین استفاده نکند ولی اگر این براکت را انتخاب کرد باید از این نکته آگاهی داشته باشد، پس اگر قرار است از براکت برای دندان پایین استفاده شود، بهتر است که از براکت سرامیکی نباشد و از نوع کامپوزیت استفاده شود.
ارتودنسی نامرئی
اینویزیلاین اصلا براکت ندارد و به معنی ردیف کردن نامریی دندان است. این با براکت های رنگ دندان فرق می کند. براکت های رنگ دندان همه کارهایی که سیستم ثابت ارتودنسی می تواند در درمان انجام دهد و جامع ترین و کامل ترین درمان است، انجام می دهد اما اینویزیلاین یک نوع درمان متحرک ارتودنسی است و مانند ناخن مصنوعی بی رنگ اما متصل به هم برای همه دندان ها استفاده می شود. این نوع درمان با قالب گیری از دندان ها و همچنین طراحی روی آنها انجام شده و سپس روی دندان سوار می شود و لازم است که فرد مراجعات متعدد داشته باشد. این نوع درمان براکت نیست و محدودیت های درمان ارتودنسی را با خود به همراه دارد. در موارد خیلی خفیف که نیاز به ارتودنسی باشد، مثلا مختصری دندان جابه جا شده باشد و برای جابه جایی هم فضا به اندازه کافی باشد و نیاز به کشیدن دندان و جراحی فک نباشد، مورد استفاده قرار می گیرد. اما اگر لازم به کشیدن دندان باشد یا جراحی فک نیاز باشد، درمان جامعی نیست و در موارد کمی کاربرد دارد و اگر لازم باشد باید انجام شود. در عین حال چون حجم دارد و مقداری از دندان های بالا را می گیرد، معمولا در صحبت کردن اختلال ایجاد می کند. لازم است که موقع غذا بیرون آورده شود، چرا که جویدن را با مشکل مواجه می کند. فرد وقتی دندان بالا و پایین را روی هم می گذارد، حس می کند که فک باز می ماند و احساس خستگی در عضلات ایجاد می کند. برای فردی که واقعا به هیچ وجه نمی توان از براکت ها برای او استفاده کرد و مشکل او بسیار خفیف است و نیاز به کشیدن دندان نیست، می توان از این روش استفاده کرد. موارد کاربرد این درمان تنها ۲ درصد است.