گفتگوی پر نکته تازه آقای کاپولا، درباره پروژه های گذشته و جدیدش

کوپول52ا

تروریست اکثر اوقات تروریست می شود چون ارتش ندارد. اما برای کشوری که ارتش دارد ساده است که بگوید ما با تروریست ها می جنگیم… در نتیجه اگر می خواهیم جهان امروز را درک کنیم و جلوی اینگونه بحران های هولناک را که موجب مرگ و آوارگی میلیون ها تن می شود بگیریم باید دیگر دروغ نگوییم…

جایزه هنر بنیاد شاهزاده آستوریاس امسال به فرانسیس فورد کاپولا تعلق گرفت. یورونیوز به این بهانه با این فیلمساز بنام آمریکایی گفتگو کرد. کاپولا که خالق آثاری جاودانه ای چون «پدرخوانده» و «اینک آخرالزمان» است٬ ۷۶ سال دارد و خیال بازنشستگی هم ندارد!

یورونیوز: فرانسیس فورد کاپولا به یورونیوز خوش آمدید. از اینکه به پاس یک عمر تلاش در زمینه سینما از شما قدردانی شد چه احساسی دارید؟ مفتخرید یا کمی حس نوستالژیک دارید؟

فرانسیس فورد کاپولا: راستش را بخواهید کمی خجالت زده هستم. همیشه آرزو داشتم که عضو یک گروه باشم. می دانید در کودکی مرتب از این شهر به آن شهر نقل مکان می کردیم و به این دلیل هیچگاه دوستانی زیادی پیدا نکردم و اکثر اوقات غریبه بودم. همیشه دلم می خواست مفهوم جمع رفقا را به معنی حقیقی حس کنم. وقتی هم که مشهور می شوید و از شما قدردانی می شود٬ باز هم شما به نوعی تنها و غریبه هستید. باری٬ اذعان دارم که بسیار مفتخر و سپاس گزار آنهایی هستیم که اینقدر به من لطف دارند.

 همیشه گفته اید که دوست ندارید فیلم تجاری بسازید و فیلم های مستقل را می پسندید. یعنی دوران فیلم های پرخرج و عظیم کاپولا به پایان رسیده است؟

فرانسیس فورد کاپولا: شاید. نمی دانم باید صبر کرد و دید. البته منظور من این بوده که وقتی جوان تر بودم به فیلم های تجربی علاقه داشتم. فیلم هایی که تجربه ای هستند برای درک و کشف ابعاد مختلف و نهفته ی سینما. زمانی که من شروع به ساخت فیلم های پرخرج و عظیم کردم شرایط کار ساده تر بود. امروز فیلم های تجاری و پرخرج مثل اسپایدرمن٬ بتمن و غیره. امروز این نوع از سینما در واقع یک جور کالا است. نیازی به ساخت آن نیست اما می توان از ساخت این جور فیلم پول خوبی به جیب زد. هیچکس در این فیلم ها سرمایه گذاری نمی کند برای اینکه کاری تازه خلق شود. هدف از سرمایه گذاری در این فیلم ها فقط و فقط سود بیشتر است. اما من ریسک کردن را دوست دارم و در نتیجه اینگونه پروژه ها برای من جالب نیست.

 این را از شما نقل می کنم: «استودیوهای فیلمسازی به دنبال فیلم های پر ریسک نیستند. اما فیلم بدون ریسک مثل این است که بدون […] انتظار داشته باشید بچه دار شوید.»

فرانسیس فورد کاپولا: بله این درست است. البته یادم نیست کی این را گفته ام اما تردیدی نیست که هنر یعنی ریسک کردن. اگر به قطعیت رسیده اید که اثر شما عالی خواهد شد به احتمال قوی آن فیلم عالی از آب در نخواهد آمد.

 گفته اید که پاداش حقیقی شما این است که فیلم هایی ساخته اید که ۳۰٬ ۴۰ سال بعد همچنان در یاد و خاطره ها مانده اند. فیلم هایی مثل پدرخوانده و اینک آخرالزمان که به دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی باز می گردد. اما بعد از آنها چه؟

فرانسیس فورد کاپولا: خب٬ آن فیلم ها ۳۰٬ ۴۰ سال پیش ساخته شده اند و اکنون کلاسیک محسوب می شوند. بعد از آنها٬ فیلم های دیگری هم ساخته ام که هنوز به آن قدمت نرسیده اند. باید منتظر بود و دید. به هر حال٬ من همچنان می گردم و به دنبال ایده ها و پروژه های جدید هستم و از این کار لذت می برم. فیلمسازی برای من لذت بخش است. فیلم نمی سازم که پولدار شوم. برای فیلم ساختن هم نیازمند به پول نیستم.

کمی از پروژه بعدی تان بگوید.

فرانسیس فورد کاپولا: خیلی کار ساده ای نیست که درباره پروژه های آتی حرف بزنم. می دانم که بسیاری برای رضایت دیگران به راحتی می گویند ‘این یا آن کار را دست گرفته ام’. اما قضیه به این سادگی هم نیست. آنچه می توانم در این باره بگویم است که پروژه هنوز کامل نیست اما طرحی به مراتب عظیم تر از کارهای پیشینم است.
می دانید وقتی فیلم اینک آخرالزمان را می ساختم باور عموم این بود که فیلمی تجاری است اما در واقع فیلمی تجربی بود. چون پروژه جنون آمیزی بود. استودیوها حاضر نبودند درباره جنگ ویتنام کار کنند. من تنها وارد عمل شدم٬ پول قرض کردم و بخشی از سرمایه را هم خودم تامین کردم و مشغول به کار شدم. نگارش فیلمنامه خوب پیش نمی رفت به خصوص که سرمایه گذاران هم فشار می آوردند که ‘می توانید اینجا را اینطوری تغییر دهید و آن بخش را مثل توپ های ناوارون بسازید و غیره’ که البته قابل درک هم بود؛ چه باید کرد با کارگردانی که سرمایه را گرفته است و حالا می گوید که هنوز دقیقا نمی داند چه خواهد کرد.

یورونیوز: حالا که صحبت این فیلم شد٬ فکر می کنید اینک آخرالزمان می تواند به درک بحران های کنونی جهان نیز کمک کند؟

فرانسیس فورد کاپولا: مساله اصلی این فیلم اخلاق است. خیلی ها همچنان بر این باورند که انسان های خوبی هستند چون اخلاق مند هستند و تروریست ها اخلاق ندارند و در نتیجه انسان های بدی هستند. این حرف دروغ است. و نفرت از دروغ بن مایه فیلم اینک آخرالزمان است. مهم نیست چه کاری می کنید مهم است که آن کار را صادقانه بکنید. تروریست اکثر اوقات تروریست می شود چون ارتش ندارد. اما برای کشوری که ارتش دارد ساده است که بگوید ما با تروریست ها می جنگیم. ولی تروریست ها با شجاعت و هرچه دم دست شان هست می جنگند. در نتیجه اگر می خواهیم جهان امروز را درک کنیم و جلوی اینگونه بحران های هولناک را که موجب مرگ و آوارگی میلیون ها تن می شود بگیریم باید دیگر دروغ نگویم.

 مارلون براندو چه تاثیری در کارنامه حرفه ای شما داشت؟

فرانسیس فورد کاپولا: او نه تنها هنرپیشه بزرگی بود که یک روشنفکر نابغه بود. من معمولا از واژه نابغه استفاده نمی کنم. در زندگی ام تنها دو یا سه تن را می شناسم که به نظرم نابغه هستند. مارلون نابغه بود چون نگاهی یگانه داشت. او جامی بود لبریز از عشق.

 آیا هدایت او بر سر صحنه سخت بود؟

فرانسیس فورد کاپولا: نه٬ راضی اش می کردم٬ یک وقت یک حیوان خانگی می گذاشتم بغلش٬ یک وقتی یک پنیر ایتالیایی تعارفش می کردم یا یک سیگار برگ و بعد او کارش را به طور کاملا طبیعی انجام می داد. کافی بود به او می گفتید ‘ببین می توانی یکم خشن تر یا نرم تر اینجا را بازی کنی؟’. نمی بایست خیلی با او وارد بحث می شدیم. دوست نداشت که تمام مدت به او بگوید چکار کند.

 شما خانوادگی فیلمساز هستید؛ دختر شما سوفیا و پسرتان رومن کارگردانند. آیا خیلی پیش می آید که آنها از شما کمک بخواهند؟

فرانسیس فورد کاپولا: هنوز پیش می آید اما حالا کمتر چون دیگر باتجربه شده اند. اما جوان ترها مثل نوه ام جیان-کارلا که ۲۸ سال دارد٬ هنوز همچنان سراغ من می آیند. بقیه هم وقتی در دوران بیست سالگی بودند همین کار را می کردند. اما حالا دیگر در دوران چهل و پنجاه سالگی هستند و هم خجالت می کشند و هم حالا دیگر بیشتر از گذشته اعتماد به نفس دارند. ولی خب هر از گاهی به سراغ من می آیند. همسرم هم به تازگی و در آستانه ۷۹ سالگی نخستین فیلم خود را ساخت و خیلی هم از من سئوال کرد. باری٬ این طبیعی است که حالا که اعتماد به نفس پیدا کرده اند دیگر نیازی به من نداشته باشند.

کافه سینما

Check Also

عباس کیارستمی؛ آبروی سینمای ایران

کیارستمی در کنار ‘جنگل بدون برگ’ عکس: پوریا ماهرویان پوریا ماهرویان بی‌بی‌سی عباس کیارستمی٬ فیلمساز سرشناس …