پرداخت دومين قسط بدهي نفتي هند به ايران تا ١٠ روز آينده
هند قرار است دومين قسط از بدهي‌هاي خود را تا ١٠ روز ديگر به ايران بدهد. روالي كه تا پيش از توافق وين شرايط سختي را به كشور تحميل كرده بود كم كم در حال رفع و رجوع شدن است و ايران مي‌تواند بدهي‌هاي نفتي خود را كه در سال‌هاي تشديد تحريم‌ها در ساير كشورها بلوكه شده بود دريافت كند. بدهي‌هاي كه رقم آن البته از سوي ايران و بدهكاران نفتي‌اش متفاوت عنوان مي‌شود.
با اين حال رويترز در تازه‌ترين گزارش خود به نقل از منابع آگاه هندي رسما اعلام كرده است: «هند دومين قسط ٧٠٠ ميليون دلاري بدهي نفتي خود به ايران را ١٢ اكتبر (٢٠ مهر) پرداخت خواهد كرد. ايران در ماه آگوست از هند خواسته بود يك ميليارد و ٤٠٠ ميليون دلار از بدهي نفتي خود را در دو قسط برابر پرداخت كند كه نخستين قسط ٧٠٠ ميليون دلاري چهارشنبه پيش پرداخت شد. در نخستين قسط بدهي نفتي پالايشگاه‌هاي هندي، اسار اويل حدود ٣٣٥ ميليون دلار، مانگلور ٣٠٠ ميليون دلار، شركت نفت هند ٦٢ ميليون دلار و شركت هندوستان پتروليوم سه ميليون دلار به ايران پرداخت كردند. و حالا دومين پرداخت قسط بدهي نفتي از سوي پالايشگاه‌هاي هندي مشابه نخستين قسط خواهد بود. »
البته منابع آگاه پيش از اين اظهار كرده بودند اداره كنترل دارايي‌هاي خارجي وزارت خزانه‌داري امريكا با مكانيسم بانكي و پرداخت يك ميليارد و ٤٠٠ ميليون دلار از سوي پالايشگاه‌هاي هندي به ايران در دو قسط مساوي موافقت كرده است. هند دومين مشتري نفتي بزرگ ايران پس از چين است با اين همه دهلي نو تحت فشار تحريم‌ها، ميزان خريد از ايران را كاهش داد.
بر اساس اين گزارش، پالايشگاه‌هاي هندي تا پايان ماه آگوست حدود شش ميليارد و ٦٠٠ ميليون دلار بدهي به ايران داشتند. اين پالايشگاه‌ها پس از بسته شدن كانال پرداخت پول از طريق هالك بانك تركيه در سال ٢٠١٣، تحت فشار تحريم‌ها نتوانستند بقيه بدهي خود به ايران را بپردازند. با اين همه پرداخت بخشي از بدهي واردكنندگان هندي نفت ايران از اوايل سال ٢٠١٤ در پي امضاي توافق هسته‌اي مقدماتي امكان‌پذير شد و حدود سه ميليارد دلار بدهي نفتي را در شش نوبت و از طريق يك كانال پرداخت محدود پرداخت كردند.
پالايشگاه‌هاي هندي ٤٥ درصد بدهي نفتي خود به ايران را از سال ٢٠١٢ به روپيه به حساب ايران در بانك «يو سي او» واريز كرده‌اند. تهران از اين پول كه در حال حاضر بيش از ١٧٠ ميليارد روپيه هند (دو ميليارد و ٦٠٠ ميليون دلار) است، براي واردات كالاهاي تحريم نشده از دهلي نو استفاده مي‌كند. با اين حال برخي منابع هندي اعلام كرده‌اند كه «شركت اچ پي سي ال ميتال انرژي كه آخرين بار در سال ٢٠١٣ از ايران نفت خريد، در پرداخت دومين قسط مشاركت نخواهد كرد.»
در اين ميان هند تنها بدهكار نفتي ايران نيست و ساير كشورها از جمله كره و يونان و امارات و البته تعدادي از شركت‌هاي اروپايي در ليست بدهكاران نفتي ايران قرار دارند. نگاهي به بدهكاران نفتي نشان از آن دارد كه حجم طلب‌هاي نفتي شركت نفت ايران به استثناي مطالبات بانك مركزي از شركت‌هاي خارجي شامل پالايشگاه‌هاي آسيايي و اروپايي حدود پنج ميليارد دلار برآورد مي‌شود. از اين ميزان سهم پالايشگاه‌ها و شركت‌هاي اروپايي حدود سه ميليارد دلار و سهم مشتريان نفتي ايران در آسيا حدود دو ميليارد دلار تخمين زده شده است. پيش از اين نيز مديرعامل شركت نفت، طلب اين شركت از فروش نفت را كمتر از پنج ميليارد برآورد كرده بود. پيش از اين اعلام شده بود كه يونان و انگليس از بزرگ‌ترين بدهكاران نفتي ايران به شمار مي‌روند كه در مجموع چهار ميليارد دلار به ايران بدهي دارند.
البته ليست رسمي كه شركت ملي نفت اعلام كرده است نشان مي‌دهد كه پالايشگاه‌هاي اروپايي با سه ميليارد دلار و آسيايي‌ها با دو ميليارد دلار در صدر اين ليست قرار گرفته‌اند. اعداد و ارقامي كه با توجه به نگاه جديد همكاري ايران باكشورهاي اروپايي و آسيايي كمي روال همكاري با اين كشورها را زير ذره‌بين مي‌برد.
در دوران تحريم‌هاي نفتي بسياري از كشورها تحت شرايط تحريم، از ايران خارج شدند و به تعهدات خود وفا نكردند و برخي ديگر، نفت ايران را خريدند و پول آن را نپرداختند. اين درست بخشي از همان پول‌هاي بلوكه شده ايران است. بدهكاراني كه پيش از اين و در زمان تحريم‌ها تنها اسم دلالان‌شان به ميان مي‌آمد و با اسامي نامشخص و حروف اختصار از آنها ياد مي‌شد. با اين حال، درست كمي بعد از برداشته شدن تحريم‌ها، كار بدهي دلالان به بدهكاران دانه‌درشت‌تري از جمله برخي شركت‌هاي بزرگ نفتي اروپايي هم رسيده است.
بر اساس اظهارات مسوولان بانك مركزي و شركت نفت، برخي از پالايشگاه‌هاي نفت يونان، شركت انگليسي و هلندي شل، بريتيش پتروليوم انگليس، شركت‌هاي پتروشيمي كره جنوبي، در كنار برخي از پالايشگاه‌هاي هند همچون ويدش و منگالور و پالايشگرهاي چيني در صدر بزرگ‌ترين بدهكاران نفتي ايران در شرايط تحريم قرار گرفته‌اند.
بر اين اساس، گزارشي كه از طلب نفتي ايران چندي پيش منتشر شد بدهي پالايشگرهاي هندي ٨/٨ ميليارد دلاري بوده است و اين در حالي است كه ايران حدود ٨/٢ ميليارد دلار از شركت انگليسي –هلندي شل طلب نفتي دارد.
بدهكار ديگر، بريتيش پتروليوم انگليسي است كه در جايگاه دومين بدهكار گازي ايران قرار دارد. اين شركت پيش از اين با همكاري ايران، در يك ميدان سرمايه‌گذاري مي‌كرد كه با تشديد تحريم‌ها، بهره‌برداري از ميدان فوق به طور كلي متوقف شد. طبق قرارداد آن زمان، نيمي از درآمد بهره‌برداري از اين ميدان بايد به ايران تعلق مي‌گرفت.
ريزبدهي‌هاي نفتي هند به ايران
پالايشگاه‌هاي هند از سال ٢٠١٢، ٤٥ درصد بدهي نفتي خود را به ايران به روپيه در بانك يو سي او، سپرده‌گذاري كرده‌اند. تهران از اين پول، كه در حال حاضر بيش از ١٧٠ ميليارد روپيه هند (٥٧/٢ ميليارد دلار) است، براي وارد كردن كالاهاي تحريم‌نشده از دهلي نو استفاده مي‌كند. پس از آنكه يكي از مسيرهاي پرداخت پول نفت از طريق «هالك‌بانك» تركيه در سال ٢٠١٣ تحت فشار تحريم‌ها مسدود شد، پالايشگاه‌ها، باقيمانده اين مبلغ را نگه داشته‌اند هر چند امكان پرداخت مقداري از اين مبالغ پس از توافق موقت اوليه، فراهم شد.
پالايشگاه‌هاي هندي تا پايان ماه آگوست حدود ٦/٦ ميليارد دلار به ايران بدهي داشتند. بدهي «اسار اويل» حدود ١/٣ ميليارد دلار، «پتروشيمي و پالايشگاه مانگلور» ٨/٢ ميليارد دلار و بدهي «شركت نفت هند» ٥٨١ ميليون دلار است. بدهي «اچ پي سي ال-ميتال انرژي» ٩٧ ميليون دلار و بدهي «شركت نفت خام هندوستان» نيز ٢٩ ميليون دلار است. اين منابع اعلام كردند اچ پي سي ال-ميتال انرژي، كه آخرين بار در سال ٢٠١٣ از ايران خريداري كرد، به علت كاهش شديد ارزش روپيه از آن زمان، در ساز و كار پرداخت شركت نكرده است. به گفته اين منابع، چهار شركت باقيمانده مبالغي متناسب با بدهي خود به ايران پرداخت خواهند كرد. هند بزرگ‌ترين مشتري نفتي ايران پس از چين است هرچند دهلي نو تحت فشار تحريم‌ها، خريدهاي خود را كاهش داده است. تهران هم‌اكنون هفتمين تامين‌كننده نفت دهلي نو است و از جايگاه دوم در دوران پيش از تحريم‌ها، پايين آمده است.
منبع: اعتماد
