دانشمندان آمریکایی موفق به رصد امواج گرانشی شدهاند، کشفی که منجر به شناخت بهتر نظام هستی میشود. محققان رصدخانه موج گرانشی تداخل لیزری (لایگو) گفتهاند که قادر به تشخیص چنین موجی پس از برخورد دو سیاه چالهی عظیم در ۱.۳ میلیارد سال پیش شدهاند.
آلبرت اینشتین یک قرن پیش در سال های ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶، در نظریه نسبیت عام خود وجود امواج گرانشی را که با سرعت نور در فضا-زمان حرکت میکنند پیشبینی کرده بود. در آن زمان فناوری لازم برای تایید این نظریه وجود نداشت اما حالا محققان MIT و Caltech، رصدخانهی دوقلوی LIGO را برای رصد امواج گرانشی اداره میکنند. این رصدخانه قادر است ارتعاشات کوچکِ عبور امواج گرانشی را رصد کند.
لایگو در سپتامبر ۲۰۱۵ متوجه سیگنال انرژی شد که ۵۰ برابر بیشتر از انرژی کل ستارگان جهان بود! تیم لیگو به مدت ۵ ماه بر روی این سیگنال کار کرد و پس از تبدیل آن به فایلهای صوتی، صدای برخورد دو سیاهچالهی عظیم با یکدیگر را گوش داد.
رصدخانهی لیگو برای کشف انحنای فضا – زمان از دو دستگاه غولپیکر استفاده میکند که یکی در لیوینگستون ایالت لوئیزیانا و دیگری در هنفورد ایالت واشنگتن واقع شده است. این کاوشگرها به شکل حرف L و کاملا قرینهی یکدیگر هستند. در هر کدام از دستگاهها و در هر سیکل، یک پرتوی لیزر طول دستگاه را طی میکند و در محل خمیدگی به سمت دستگاه دیگر پرتاب میشود. وقتی دو دستگاه همزمان باهم این کار را انجام میدهند، میتوانند با محاسبهی دقیق فاصله با یکدیگر، تغییرات لحظهای در فضا – زمان را ثبت کنند. اگر درزمانی که دو بخش تداخلسنج، پرتوهای لیزر را به سمت یکدیگر پرتاب میکنند، یک موج گرانشی از بین آنها عبور کند، موجب اختلاف در نتیجهی محاسبهی فاصله توسط هر کدام از دستگاهها خواهد شد که این اختلاف حتی اگر بسیار ناچیز باشد، دلیلی برای اثبات وجود موج گرانشی است.
اینشتین در اوائل قرن بیستم پس از مطرح کردن تئوری نسبیت عام، پیش بینی کرده بود که نیروی جاذبه نتیجه خمیدگی فضا-زمان است و نقاط فضا-زمان از هم نزدیکتر و دورتر میشوند.
دانشمندان میگویند این کشف عصر تازهای را برای علم نجوم آغاز خواهد کرد.
بر اساس تئوری نسبیت عام تلاقی دو جسم بسیار بزرگ – مثل دو سیاهچاله- میتواند باعث ایجاد انحنا در گسترهی درهم تنیدهی فضا – زمان شود. برای درک بهتر این نظریه، فضا – زمان را مانند یک پارچهی پهنشده روی یک سطح نرم در نظر بگیرید. اگر دو توپ بولینگ روی این پارچه شروع به چرخیدن در اطراف یکدیگر کنند. باعث چین خوردن آن خواهند شد. به گفتهی انیشتین، برخورد و یکی شدن دو سیاهچاله تأثیری مشابه در فضا – زمان خواهد داشت.
موجهای حاصل از تلاقی دو سیاهچاله، از منبع به سمت خارج حرکت میکنند و باعث ایجاد آشفتگی فضا – زمان در اطراف اجرام فضایی از جمله کرهی زمین میشوند. بهصورت تئوری، اگر ابزاری با حساسیت کافی برای تشخیص این آشفتگیها ساخته شود، حتی کوچکترین نشانهی انحنای فضا – زمان در اطراف کرهی زمین را ثبت و وجود این امواج را که اصطلاحا امواج گرانشی نامیده میشوند، اثبات خواهد کرد.