چاپلین؛ هنرمندی که به ناحق از امریکا اخراج شد/ بزرگترین کمدین سینما که اسکار بازیگری نگرفت!
چارلی چاپلین که امروز مصادف با سالروز تولد اوست و فیلم‌هایی به یاد ماندنی چون «دیکتاتور بزرگ» دارد زندگی سخت و پرفراز و نشیبی داشت که اخراج وی با خانواده اش به بهانه واهی و با حکم کمیته فعالیت های ضد امریکایی از آن جمله است.
چارلز اسپنسر چاپلین کارگردان، نویسنده و بازیگر سینما در انگلستان به دنیا آمد و دوران کودکی و نوجوانی سختی را در فقر سپری کرد. وی پس از زخمی شدن مادرش روی سن که از بازیگران تئاتر بود و بر اثر ضربه حاصل از پرتاب یک بطری توسط یک تماشاگر مست دیگر نتوانست روی سن ظاهر شود در کنار برادرش مسئولیت خانواده را بر عهده گرفت. سالها بعد در سال ۱۹۲۸ وقتی که چاپلین در حال ساخت فیلم «سیرک» بود مادر از دنیا رفت و تاثیر بدی بر روحیه او گذاشت به طوری که تا سه سال فیلم نساخت.
چاپلین در اولین سال بازیگری خود یعنی ۱۹۱۴ انرژی زیادی گذاشت و ۳۶ فیلم کوتاه بازی کرد اما در سالهای بعد از تعداد فیلم ها کاست و سعی کرد به کیفیت انها اضافه کند. در این دوران دو فیلم «پلیس» و «آتش‌نشان» در سال های ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶ از فیلم های دیگر وی شهرت بیشتری پیدا کردند.
در ۱۹۱۸ اولین فیلم بلند خود را که ۴۵ دقیقه است و آن وقتها فیلم بلند حساب می شد با نام «دوش فنگ» ساخت که در ان نقش یک سرباز دست و پا چلفتی در جنگ جهانی اول را بازی می کند. فیلم در حالی ساخته شد که جنگ هنوز ادامه داشت و کمدی خاص چاپلین در آن ایام سخت به مردم روحیه داد. «دوش فنگ» نگاهی ضدجنگ دارد و هنوز یکی از بهترین کمدی های جنگی محسوب می شود.
«جویندگان طلا» در سال ۱۹۲۵ یکی از بهترین فیلم های چاپلین است که صحنه پختن پوتین و صرف آن یکی از ماندگارترین لحظه های سینماست. فصل گرسنگی بیش از حد شکارچی و دیدن چاپلین در هیات خروس نیز در آن زمان نوعی نوآوری و خلاقیت بود که چاپلین آن را ابداع کرد.
فیلم مهم بعدی چاپلین «روشنایی های شهر» است که در سال ۱۹۳۱ ساخت و اولین فیلمش پس از فوت مادرش محسوب می شود. در فیلم رگه هایی از غم و غصه و فقری که چاپلین در کودکی دچار آن بود دیده می شود.
چاپلین بین چرخ دنده ها و تیک های عصبی وی از مشهورترین آنهاست. چاپلین دراین فیلم به نقد مدرنیته و جامعه صنعتی می پردازد و زندگی ماشینی را که در ورای آسودگی ظاهری ناشی از حضور ماشین ها انسان کسب کرده به نقد می کشد. کارخانه که فضای اصلی فیلم است نمادی از جامعه صنعتی است و صاحبان آن نماینده اقلیت سرمایه داری هستند که همه چیز را به درآمد بیشتر خود ترجیح می دهند و این میان تنها چیزی که اهمیت ندارد انسان و عواطف و روح اوست. این فیلم هنوز یکی از دیدنی ترین فیلم های سینمای کمدی است که طنزی گزنده و تاثیرگذار دارد.
اما جنجالی ترین فیلم چاپلین که دردسرهای زیادی برای وی درست است «دیکتاتور بزرگ» در دومین سال بروز جنگ جهانی دوم به دست دیوانه ای به نام هیتلر بود. این فیلم نخستین فیلم ناطق وی و اثری ضد نازی بود. داستان درباره دیکتاتوری اروپایی و در واقع تاریخچه زندگی آدنوید هینکل، دیکتاتور کشور خیالی تامانیا است که دست به کشتار یهودی‌ها می‌زند و اروپا را درگیر جنگ می‌کند. تصویری که کاملا مشخص است نمادی از هیتلر است و بازی چاپلین با کره بادی از سکانس های فوق العاده ان به شمار می رود.
برخی این فیلم را نپسندیدند و برخی جنبه سیاسی آن را جدی و برخی آن را به قدر کافی جدی نگرفتند. با این حال این فیلم از نظر تجاری محبوبیت فراوانی پیدا کرد و چاپلین را هم‌چنان به عنوان یک ستاره در اوج نگاه داشت. چاپلین برای این فیلم از طرف گروه های نازی تهدید شد و شایع شده بود که گشتاپو برای سرش جایزه گذاشته است برای همین وی تا شش سال بعد از این فیلم یعنی دو سال بعد از پایان جنگ جهانی در خفا بود و فیلم نساخت.
در سال ۱۹۴۷ چاپلین متاثر از جنگ فیلم کاملا متفاوت «موسیو وردو» را ساخت که کاملا جنایی است و اگر چه رگه هایی از طنز دارد در میان آثار چاپلین فیلمی خاص محسوب می شود. فیلم درباره مردی است که در هر شهر یک زن دارد و پس از کشتن آنها اموال آنها را تصاحب می کند تا بتواند خرج زن واقعی اش را که فلج است درآورد.
سال ۱۹۵۰ کمیته مک کارتی چاپلین را بر مبنای اسنادی که سالها بعد مشخص شد جعلی بوده است به اتهام اعمال کمونیستی از امریکا اخراج کرد و چاپلین پس از آن تا سال ۱۹۷۲ که بیگناهی اش ثابت شد به امریکا برنگشت
چاپلین آخرین و بدترین فیلمش را در سال ۱۹۶۷ با بازی مارلون براندو و سوفیسا لورن ساخت که «کنتسی از هنگ کنگ» نام داشت.
اما نکته عجیب در زندگی این اسطوره سینمای کمدی جوایز اسکاری است که وی برای بهترین دستاورد هنری برای فیلم سیرک در سال ۱۹۲۹ و اسکار افتخاری در سال ۱۹۷۲ که بیشتر دلجویی از وی برای اخراجش از امریکا بود دریافت کرده در حالی که هرگز برای بازیگری به وی جایزه اسکار ندادند در حالی که به زعم همه بینندگان فیلم های وی که برخی از آنها هنوز قابل دیدن و به روزند او یکی از بزرگترین بازیگران سینما در طول تاریخ باقی خواهد ماند.
منبع سینما پرس
